Op 1 juli 2024 had ik technische vragen (niet-politieke vragen aan ambtenaren) gesteld over een toets op mensenrechten in het aanbestedingsbeleid van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag:
In de commissie EFB-vergadering van 23 juni 2022 en de raadsvergadering van 7 juli 2022 in Delft is gesproken over stoppen met het gebruik van camera’s/surveillanceapparatuur die een “gerede” kans hebben voor spionage gebruikt te worden of bij te dragen aan mensenrechtenschending.
In de genoemde raadsvergadering is motie M.22020707.8.3.1. – ‘Delft zegt nee tegen Chinese Hikvison-camera’s’, die vraagt om een toets op spionagerisico en OESO-richtlijn hoofdstuk 4, unaniem aangenomen. Die motie is vervolgens door het College overgenomen. Daardoor wordt bij de aankoop van surveillanceapparatuur in Delft voortaan getoetst op het mensenrechtenhoofdstuk van de OESO-richtlijn.
Vraag:
Staat er een dergelijke ‘mensenrechtentoets’ in het aanbestedingsbeleid van de MRDH? M.a.w.: is er ergens in de aanbesteding op enigerlei wijze de voorwaarde opgenomen dat voldaan moet worden aan mensenrechten c.q. hoofdstuk 4 (‘Mensenrechten’) van de OESO-richtlijnen?
“Op enigerlei wijze” kan bijvoorbeeld ook inhouden de vermelding van de UN Guiding Principles on Business and Human Rights of het Nationaal Actieplan Bedrijfsleven en Mensenrechten van de Rijksoverheid.
Antwoord (ontvangen op 8 oktober 2024):
Op dit moment staan er nog geen mensenrechtencriteria in het aanbestedingsbeleid van de MRDH.
Er is veel actuele kennisontwikkeling over effectieve sturingsmechanismen voor mensenrechtencriteria in het aanbestedingsbeleid, waaronder de recente adviezen vanuit de VNG, specifiek gericht op camerasystemen in relatie tot mensenrechten en digitale veiligheid (juni 2024).
De MRDH analyseert komende tijd hoe de inkoopvoorwaarden en het inkoopproces kunnen worden aangevuld op basis van deze nieuwe inzichten.
Stand van zaken
Het is goed om te horen dat erover nagedacht wordt. Wel is “actuele kennisontwikkeling” nog vaag. We willen zeker weten dat die kennis tot resultaat gaat leiden. Dat moet op tijd om alles te regelen voor de volgende aanbesteding in 2027.
Het kan en mag niet zo zijn dat er miljoenen aan overheidsgeld naar bedrijven zouden gaan die elders in de wereld mensenrechten schenden. Mensenrechten die we hier in Europa voor onszelf heel belangrijk vinden. Een toets op mensenrechten in het aanbestedingsbeleid is dus nodig om ons geld niet in foute handen terecht te laten komen.
Op dit moment komt het geld namelijk waarschijnlijk wel in verkeerde handen terecht. EBS, het bedrijf dat in onze regio het busvervoer regelt, is in handen van Egged, dat op een zwarte lijst van de VN staat. Dat vanwege mensenrechtenschendingen. Onder meer: in Israël/Palestina werkt Egged vermeend mee aan apartheid, door buslijnen te rijden waarop Palestijnen niet welkom zijn. Zie ook het dossier van BDS.
Vervolg
Belangrijk dus om iets te doen. De PvdA en GroenLinks hebben dat in de Provinciale Staten van Utrecht ook al eens gedaan. Zij hebben in hun gremia vragen gesteld. Ik ben inmiddels in contact met een aantal andere partijen in de gemeenteraad om schriftelijke vragen (openbare, politieke vragen aan onze burgemeester en wethouders) te stellen. Jullie horen van me!
